Het ontdekken en gebruiken van onze authentieke stem
Het doel van dit deel van de cursus, is het ontdekken van onze authentieke stem en leren hoe deze ons helpt om gezond om te gaan met boosheid en het bewaken van grenzen.
De Nachtkat en het verlies van onze Stem
In De Nachtkat uit het Noorden verliest het meisje haar stem door het traumatische, gewelddadige verlies van haar moedergrond en dierbaren, waardoor zij moet vluchten naar onbekend gebied. Na aankomst in dat onbekende gebied ”Het Westen”, komt zij in overlevingsstand terecht, om te overleven moet zij zich aanpassen aan normen, waarden en gewoonten die niet de hare zijn. Het lukt haar niet om aansluiting te vinden, ontkoppeld als zij is door gebrek aan bedding en haar trauma. Op haar anders-zijn (de taal niet meer beheersen) ontvangt zij afwijzing, waardoor zij zich gaat schamen voor wie zij is. Zij stopt met zich uiten (verlies van de stem). Dit zijn allen zaken die ervoor zorgen dat wij onszelf kwijtraken. We verliezen de verbinding met onszelf, onze grenzen en behoeftes. Aan het kwijtraken van de stem gaat trauma vooraf, het terugvinden ervan is dan ook over een diep, psychologisch proces van genezen (traumaverwerking) en het her-wortelen in ons lijf en wezen.
De Kracht van de Stem
De stem staat voor het vermogen autonoom en bewust richting aan ons leven te kunnen geven, het staat voor onze eigen waarheid, ons vermogen om onszelf te uiten en de kracht om in verbinding te blijven via onze stem, zelfs in moeilijke situaties. Onze authentieke stem helpt ons boosheid te uiten zonder destructief te zijn, en stelt ons in staat om onze grenzen en behoeften helder en respectvol te communiceren. Het moment waarop het meisje geraakt wordt door de bliksem, de vuurkracht in haar die inslaat, komt zij bij de diepe behoefte die zij zowel vermijdt als dat zij zich ervan heeft afgewend uit trauma en onvermogen: het verlangen naar verbinding, die in het verhaal tot uiting komt in de radeloze maar vurige kreet ”Kijk me aan!”. Dit is het moment dat zij klaar is voor het proces van genezing, zij is klaar om de confrontatie met zichzelf en haar verdrongen gevoelens aan te kijken. De Nachtkat weet dit en beantwoordt haar blik. Er ontstaat een ”moment of meeting”, in de psychologie bedoelen we hiermee dat er een authentiek moment van verbonden voelen met een ander ontstaat, en het is op basis van dit soort verbindingen dat wij een gezond zelfbesef en gronding in onszelf kunnen opbouwen. Bij de Bron van de Drie Hoedsters leert het meisje wat er nodig is om weer ”thuis te zijn bij zichzelf” en ”op de juiste manier te rouwen om wat zij verloren is”, dit stelt haar in staat om te genezen en zo hervindt zij haar stem.
Hoe je je stem terugvindt
Het verhaal van de Nachtkat is een inwijdingsverhaal. Het kwijtraken van de stem is het verliezen van de verbinding met onze ziel. Het terugvinden ervan gaat over groeien in bewustzijn via initiatie en schaduwwerk. De Nachtkat geeft ons een kijkje in de inwijdingsstappen die nodig zijn om onze ware stem terug te vinden:
- Emoties in zijn volheid en in echtheid ervaren en uiten is helend, zoals de rollende tranen van het meisje die in de bron vallen haar schoonwassen en klaarmaken voor de terugkeer van haar ziel.
- Het belang van angsten doorwerken en terug in de veilige modus komen: het meisje weet zich getroost, gevoed en gedragen door zowel de Hoedsters als de Nachtkat en dit geeft haar nieuwe grond onder de voeten.
- De drie geschenken van de Hoedsters geven ons een kijkje in wat wij opnieuw hebben toe te eigenen om onze stem terug te vinden: (zelf)vertrouwen en toewijding aan ons hoogste goed, gesymboliseerd door de ring, zelfkennis en schaduwwerk, gesymboliseerd door de ketting met spiegel, en een innerlijke kracht en daaruit voortkomende helderheid die ons door de diepte van de psyche leidt, zonder eraan ten onder te gaan, gesymboliseerd door de lichtbol die overhandigd wordt door de oudste Hoedster.
- Belichaamd bewustzijn, gesymboliseerd door wat het meisje meemaakt als zij in de ogen van de oudste Hoedster kijkt: zij ‘valt zichzelf binnen’, waardoor zij haar verloren zielendelen kan terugvinden en uit de dissociatie komt, terug in haar lijf en in vol, helder bewustzijn.
- Een levende, intieme, voedende relatie opbouwen met het Grote Mysterie of de Kosmische Orde. Deze relatie, die er eentje van vertrouwen, overgave en liefde is, voorziet in de brandstof voor onze levensvonk en in eindeloze zingeving waardoor wij tot ons volle potentieel kunnen komen, gesymboliseerd door de smaragdgroene sterrenstof die nooit op gaat.
Er is nog veel meer te vertellen over de symboliek in de Nachtkat, misschien heb jijzelf tijdens het lezen wel soortgelijke of heel andere zaken zoals ik hierboven noem ervaren. Weet dat het verhaal van de Nachtkat hier is om jou bij te staan in jouw proces van terugveren in een belichaamd bewustzijn dat tegelijkertijd verankerd is in het besef van een dragende, ons goedgezinde kosmische orde. Dat wat jou in het verhaal raakt, kan jou wijzen op de volgende stap in jouw eigen, unieke proces van bewustwording. Op dit moment werk ik aan het vervolg op de Nachtkat, waar ik verder in ga op de initiatiesymboliek, hoe deze verbonden is met de wijsheid van onze verre voormoeders en wat wij kunnen doen om dit alles opnieuw een plek te geven in ons huidige bestaan.
Voor nu gaan we verder met ons gekozen onderwerp: De Gezonde Kracht van Boosheid.
Gestold Verdriet
Boosheid is in wezen gestold verdriet—een emotie die ons iets wil vertellen over wat verloren is gegaan, genegeerd of overschreden. De Nachtkat als archetype van het oude wijze vrouwelijke nodigt ons uit om niet weg te lopen van deze vurige kracht, maar haar te ontrafelen en te begrijpen. In haar diepe Noordelijke stilte leert ze ons dat onder boosheid vaak een oude pijn ligt: een niet-erkend verlangen, een grens die ooit genegeerd werd, een stem die niet gehoord mocht worden.
Door onze boosheid niet te onderdrukken of impulsief te uiten, maar het juist aan te kijken, kunnen we de gestolde lagen van verdriet ontdooien en helen. De Nachtkat laat zien dat een emotie als boosheid een richtingwijzer is—een signaal dat er iets in ons leeft dat erkend wil worden. Wanneer we deze emotie bewust doorvoelen en transformeren, brengt ze ons dichter bij onze kracht, helderheid en eigenheid. Dit maakt ons gezonder, omdat onderdrukte boosheid zich anders kan vastzetten in ons lichaam of zich destructief kan uiten in onze relaties. Geleefde boosheid wordt vuur—een innerlijk kompas dat ons helpt om onze grenzen te bewaken en onze ziel trouw te blijven.
Gezonde Grenzen
Gezonde grenzen zijn de persoonlijke limieten die je stelt om jezelf fysiek, emotioneel en mentaal te beschermen, terwijl je in verbinding blijft met anderen. Gezonde grenzen helpen je te onderscheiden wat van jou is en wat van een ander. Hierdoor behoud je je autonomie en creëer je respect voor jezelf en anderen. Hoe leer je gezonde grenzen kennen?
- Luister naar je lichaam. Spanningen, vermoeidheid of ongemak kunnen signalen zijn dat er een grens overschreden is.
- Erken je emoties. Gevoelens als frustratie, boosheid of schuld kunnen wijzen op onduidelijke of overtreden grenzen.
- Oefen zelfbewustzijn. Sta stil bij wat je nodig hebt, wat belangrijk voor je is en wat je bereid bent om te geven.
- Durf ‘nee’ te zeggen. Dit versterkt je gevoel van controle en waardigheid.
- Durf ‘ja’ te zeggen. Dit geeft je de mogelijkheden om te oefenen, leren en verkennen wat wel en niet bij je past.
- Reflecteer op interacties. Vraag jezelf af of je je gehoord en gerespecteerd voelt in relaties, zo niet, leer dat je dit kunt aangeven.
- Grenzen brengen je terug bij jezelf en informeren je over je normen, waarden en voorkeuren. Grenzen verkennen brengt je in nieuwe situaties en geeft je de mogelijkheid je ‘window of tolerance’ te vergroten: nieuwe dingen leren gaat in kleine stapjes.
Door jezelf op deze manier serieus te nemen en de genoemde signalen te volgen, ontwikkel je een sterker vermogen om je grenzen te voelen en te communiceren.
Boosheid en het verlies van onze stem
Boosheid ontstaat vaak wanneer onze stem niet gehoord wordt – door anderen, maar ook door onszelf. Trauma, verwaarlozing of afwijzing kan ons ertoe brengen om onze stem te onderdrukken, waardoor boosheid zich opstapelt en uiteindelijk kan ontploffen of ons juist kan verlammen. Dit ontploffen mondt uit in de vecht- of vluchtactie. We zijn dan in overlevingsmodus en proberen met kracht de trigger omver te werpen door te vechten of onszelf ervan te verwijderen door te vluchten. Lukt dit beide niet, dan is verlamming de laatste fase waarin ons zenuwstelsel zich bij stress bevindt. We schakelen over op de ontkoppelde modus oftewel de ‘’freeze’’. Het kost tijd en ook actieve inspanning om uit deze overlevingsmodi te komen.
Troost, sociale steun en lichamelijke ontspanning zijn bijvoorbeeld manieren om uit deze modi te raken. Het hervinden van onze eigen stem en de kans krijgen deze ook daadwerkelijk te kunnen uiten is tevens een manier om terug in de veilige staat van zijn te komen. Alleen in de veilige modus is ons zenuwstelsel ontspannen en kunnen wij verbinding maken met onszelf en anderen, dit heeft ermee te maken dat alleen in de veilige modus de verbinding tussen en werking van het emotionele brein en de executieve functies optimaal is.
De rol van schaduwwerk bij het vinden van de stem
Schaduwwerk speelt een belangrijke rol in het herontdekken van onze stem. In onze schaduw zitten overtuigingen verborgen zoals “Mijn stem doet er niet toe”, ”Als ik mijn waarheid spreek, word ik verlaten”, ”Wat ik te zeggen heb, is niet belangrijk’‘ of “Het is gevaarlijk als ik zeg wat ik vind.” Door deze overtuigingen te onderzoeken en onszelf toestemming te geven onszelf te zijn, kan de woede transformeren in kracht en kunnen we onze waarheid weer gaan uiten. Onderzoek deze overtuigingen door middel van een interne dialoog, waarbij je met je gevoelens, emoties of gewaarwordingen in gesprek gaat. De oefeningen bij dit deel helpen je hierin op weg.
Het belang van de authentieke stem bij boosheid
Uiten zonder schaamte
Een authentieke stem stelt ons in staat om o.a. boosheid uit te drukken zonder schuldgevoel of schaamte. Dit betekent niet dat we impulsief alles eruit gooien, maar dat we leren communiceren wat we voelen, met respect voor onszelf en anderen. Schaamte blokkeert, want schaamte heeft ons doen geloven dat wat wij voelen, willen of denken slecht is. Het meisje in het verhaal van de Nachtkat ervaart schaamte als zij ziet dat haar stem afschuw en afwijzing oproept. Schaamte is het gevolg van een te strenge en afkeurende afwijzing op cultureel bepaald onwenselijk gedrag. Schaamte ontstaat wanneer dat wat spontaan in ons opkwam de kop in wordt gedrukt op een afwijzende manier. Schaamte is in wezen een signaal dat we onze spontane impulsen zijn gaan wantrouwen of verafschuwen, omdat we de boodschap kregen dat ze niet goed waren. Wat helpt in het omgaan en helen van schaamte is om jezelf toe te staan fouten te mogen maken, het valideren van emoties en behoeften, speels en creatief mogen zijn zonder oordeel.
Helende kracht
Het erkennen van onze pijn, waaronder verdriet, machteloosheid en angst, heeft een helende werking op ons lichaam en onze ziel. Het schudt vastzittende energie los, zowel psychisch als lichamelijk, en schept zo ruimte voor verandering. Onze stem, die symbool staat voor het autonoom en bewust richting kunnen geven aan ons leven, wordt een brug tussen wat in ons leeft en hoe we dat in de wereld brengen.
Grenzen stellen
Boosheid gaat vaak over grenzen: grenzen die overschreden zijn of grenzen die we niet duidelijk genoeg hebben gecommuniceerd. Onze stem helpt ons om deze grenzen helder en liefdevol aan te geven, zodat we onszelf en onze relaties kunnen beschermen.
Met onze authentieke stem, geven we onze boosheid een gezonde uitlaatklep. We erkennen niet alleen onze eigen emoties, maar creëren ook ruimte voor begrip en verbinding met anderen. Zoals de Nachtkat leert, is onze stem niet alleen nodig om onze grenzen te kunnen uiten, maar is ze ook een brug naar heling, waarheid en balans.